قسمت 1 هفت انار - معرفی زعفران و خواص گوناگون آن

گیاه زعفران بومی ایران است و از مهمترین موارد صادراتی کشاورزی آن محسوب می شود.زعفران از گذشته در غذاهاي روزانه ايرانيان استفاده مي شده است. هخامنشيان مواد مصرفي خود را روي ستوني مفرغي حک کرده اند و در آن جا مصرف روزانه زعفران يک کيلوگرم ذکر شده است. عناصر تشکيل دهنده زعفران در داروهاي درمان افسردگي و کمک به گوارش بهتر استفاده مي شود. علاوه بر کلاله گل زعفران استفاده رايجي در غذاها دارد، گلبرگ هاي بنفش رنگ زعفران هم براي ساخت رنگ خوراکي قابل استفاده هستند. از پرچم زعفران نیز استفاده رنگ خوراکی می‌شود. پرچم می‌تواند جایگزین گلرنگ باشد و در بستنی و ادویه جات استفاده می‌شود. پرچم بخش گرده دار زرد رنگ گل زعفران است. کسانیکه به گرده حساسیت دارند از مصرف آن خودداری می‌کنند، اما در ساخت برخی داروها می‌توان از آن استفاده کرد، ازجمله برای بهبود کم بینایی افراد مسن، رفع افسردگی، و تقویت گردش خون کاربرد دارد. بعلاوه زنبورداران از این پرچم ها وقتی که در پاییز گلی برای زنبورها وجود ندارد استفاده می کنند.

بجز زعفرانی مرسوم که می شناسیم زعفران گونه های دیگری نیز دارد. گونه های نزدیک نیز در گیاهان دارویی استفاده دارند «جو قاسم» «زعفران کوهی» و «گل حسرت» در طبیعت ایران به طور خودرو وجود دارند. برخی گونه های زعفران زينتي هستند و يک گونه زعفران زراعي نیز شناسايي شده است. انواعی دیگری از زعفران به شرح زیر هستند:
زعفران زرد يا آلمه. محل رويش: در پارک جنگلي گلستان در شمال شرقي گرگان
زعفران بنفش. محل رويش: خراسان. غرب بجنورد و شمال غربي قوچان.
 زعفران سفيد محل رويش. شمال گرگان و مناطق کوهستاني مرند اروميه.
زعفران خزر. محل رويش: فرح آباد، ساري، آمل، البرز و سفيد رودرشت.
زعفران زيبا. محل رويش: تنکابن، رستم آباد، چوته (شمال).
 زعفران زاگرس. محل رويش: تپه هاي سنگي و دشت هاي منطقه زاگرس.
زعفران زاگرس کلاله قرمز. محل رويش: زاگرس گلپايگان.
 زعفران گيلان. محل رويش: اسالم، خلخال.
زعفران کوهستاني آلاتاويکوس. محل رويش: کوه هاي تين شان در چين.
 زعفران کوهستاني کرل کوي اي. محل رويش: شمال شرق ايران، فيض آباد افغانستان، چترال پاکستان و تاشکند.
 زعفران مزروعي. محل رويش : مناطق مرکزي و جنوبي خراسان این گونه به کشورهاي دیگر برده شده است.

کاشت گونه زعفران مزروعی توسط کشاورزان خراسان و نیز مناطق کشاورزی غربی مثل چهارمحال بختیاری رایج است.

در کاشت زعفران مناسب سازی خاک با دو شخم عمیق و متوسط و دادن حدود 400کیلو کود دامی به همراه کود گوگرد دار (جهت دور کردن موشها) به همراه کود آمونیوم کافی است. پس از آن پیازهایی را که ضدعفونی شده اند را در حدود 20 سانتی زمین می کارند.

کاشت زعفران از طريق پياز آن در مزرعه يا در پشت بام خانه ها شدني است. زعفران را در گلدان با خاک سبک بگذاريد و در هنگام پاييز يکبار به آن آب دهيد تا گل آن از خاک بيرون بيايد. جالب است که در اين گياه ابتدا گل ها از خاک بيرون مي آيند و سپس برگ ها ظاهر مي شوند. در گلخانه زعفران را به روش هيدروپونيک و آيوپونيک کاشته اند اما به اندازه زعراني که در خاک کاشته مي شود کيفيت نداشته.

برداشت زعفران در ساعات بامدادی صورت می گیرد در این حالت غنچه ها هنوز بسته هستند و کیفیت کلاله بیشتر حفظ می شود.

 در ویدئویی اختصاصی زعفران ای نهنگ بیشتر با این گیاه دارویی آشنا می شویم، دانلود از لینک های زیر: